خواص زرشک بسیار متنوع و گسترده هستند. از آنجا که زرشک حاوی مواد مغذی مهمی مانند ویتامین C، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر است، مصرف آن برای بهبود سلامتی بسیار مفید است. زرشک یکی از گیاهان معروف و مورد استفاده در طب سنتی است که در ایران و مناطق دیگری از جهان یافت می شود. این گیاه کوچک به شکل درختچه ای با میوه های قرمز و ترش شناخته می شود که در تهیه غذاها و داروها از آن استفاده می شود.
در حالی که این گیاه بومی بخش هایی از اروپا، آفریقا و آسیا است، اکنون می توان آن را در سراسر جهان یافت. میوه آن قرن هاست که در طب سنتی برای درمان مشکلات گوارشی، عفونت ها و بیماری های پوستی استفاده می شود. آنها حاوی چندین ترکیب مفید هستند، که برخی ترکیبات آن که به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند و ممکن است به مدیریت شرایطی مانند دیابت، مبارزه با عفونت های دندانی و درمان آکنه کمک کنند.
در این مطلب قصد داریم تا به تفصیل با خواص زرشک تازه و خشک و کلیه فواید این گیاه آشنا شوید. از مشکلات گوارشی، عفونت ها و بیماری های پوستی گرفته تا حفظ سلامت قلب و کاهش التهابات معده و... که تنها بخشی از خواص زرشک می باشند. ویتامین های زرشک نقش مهمی در سلامت پوست و عاری از جوش و لک دارا می باشند.
شما عزیزان میتوانید برای خرید زرشک پفکی اعلاء به صورت عمده اینجا کلیک کنید و با ما در ارتباط باشید.
مهمترین خواص زرشک چیست؟
از آنجایی که کالری زرشک بسیار پائین است و دارای خواص چربی سوزی می باشد، بسیاری از افراد از خواص آن برای لاغری بهره مند می شوند. آب زرشک و لاغری شکم به شرط رعایت رژیم غذایی متعادل، رابطه مستقیمی با یکدیگر خواهند داشت. سایر خواص مهم و ارزشمند زرشک عبارتند از:
- حاوی پتاسیم
- بهبود بیماری های قلبی و عروقی (جلوگیری از گرفتگی ماهیچه قلب)
- تصفیه کننده خون
- تنظیم کننده فشارخون
- پاکسازی کبد
- شفاف کننده پوست
- رفع جای جوش و لک صورت (آب زرشک برای جوش صورت مفید است)
- کمک به لاغری و کاهش وزن
- کاهش اوره
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- ضد روماتسیم مفصلی
- رفع تب
- بهبود کمر درد
- کمک به درمان بیماری صرع
- حاوی آلکالوئید (قاعده آور طبیعی)
- موثر در پیشگیری و درمان سرطان سینه
- کاهش التهاب و عفونت
- درمان سنگ کلیه
- کاهش کلسترول
- پیشگیری از عفونت
توضیح مختصر درباره زرشک:
زرشک (به انگلیسی: Barberries) یک گیاه کوچک با میوه‌های قرمز و ترش است که در ایران و مناطق دیگری از جهان از جمله مناطق معتدل و نیمه‌گرمسیری در اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی یافت می‌شود. این گیاه بومی مناطق آسیای غربی است و از خانواده زرشکیان است.
زرشک به شکل درختچه‌ای رشد می‌کند و ارتفاع آن معمولاً حدود ۱ تا 5 متر است. برگ‌های زرشک بیضی شکل و ریز به رنگ سبز تیره هستند و دارای خارهای کوچکی در اطرافشان می‌باشند. گل‌های زرشک کوچک و زرد رنگ هستند و در بهار می‌شکفند. میوه‌های زرشک شکلی کروی یا بیضوی دارند و حاوی ویتامین ث بالا و دارای طعمی ترش هستند. این میوه‌ها رنگ‌های متنوعی مانند قرمز، سرخابی و نارنجی دارند.
زرشک به دلیل خاصیت ترش خود معمولاً در غذاها به عنوان طعم‌دهنده استفاده می‌شود. میوه‌های زرشک علاوه بر ترشی خاص خود، مقداری شیرینی نیز دارند و می‌توانند در تهیه مربا، آبمیوه، ژله و دسرهای مختلف مورد استفاده قرار بگیرند.
علاوه بر استفاده در آشپزی، استفاده از زرشک در طب سنتی نیز از قدمتی دیرینه دارد. مواد موجود در زرشک مانند ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها، این گیاه را به یک منبع مغذی قدرتمند تبدیل می‌کنند. مثلاً از خواص زرشک می توان به افزایش سیستم ایمنی، کاهش التهاب، حفظ سلامت قلب و چشم‌ها، کاهش التهابات معده و حتی کمک به کاهش وزن اشاره کرد که در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت. همچنین، زرشک به عنوان یک منبع غنی از مواد مغذی می‌تواند به بهبود سلامتی کلی بدن کمک کند.
مواد مغذی موجود در زرشک:
خواص زرشک برای پوست ثابت شده است. زرشک یک منبع بسیار غنی از مواد مغذی است. این میوه حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که برای سلامت بدن بسیار مفید هستند. به عنوان مثال، زرشک حاوی مقدار زیادی ویتامین C است که به تقویت سیستم ایمنی، حفظ سلامت پوست و جذب بهتر آهن کمک می‌کند. همچنین، زرشک دارای ویتامین‌های گروه B، ویتامین K و ویتامین E است که در عملکرد سیستم عصبی، جذب کلسیم و حفظ سلامت قلب و عروق نقش دارند.
بربرین (berberine) موجود در زرشک یک ترکیب درمانی با فعالیت آنتی اکسیدانی است که اثرات ضد التهابی و فوایدی مثل کاهش سطح قند خون و کلسترول، کند کردن پیشرفت سلول‌های سرطانی و مبارزه با عفونت‌ها دارد.
علاوه بر ویتامین‌ها، زرشک حاوی مواد معدنی مهمی نیز می‌باشد. این میوه دارای پتاسیم، مس، منگنز و روی است که در حفظ تعادل آب و الکترولیت‌ها، فعالیت آنزیمی، ساخت بافت و سلامت استخوان‌ها و پوست نقش دارند.
به علاوه، زرشک حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی مانند آنتوسیانین‌ها است (رنگ قرمز روشن میوه زرشک به دلیل وجود رنگدانه های آنتوسیانین است) که در تقویت سلامت مغز و قلب، درمان کم خونی، مقابله با آسیب‌های اکسیداتیو و پیری زودرس بدن موثر هستند. این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند در کاهش التهاب، محافظت از سلول‌ها و جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی، سرطان و بیماری‌های مزمن نقش بسزایی ایفا کنند.
جالب است بدانید که 28 گرم از زرشک خشک حاوی 89 کالری، 1 گرم پروتئین و 1 گرم چربی، 18 گرم کربوهیدرات، 3 گرم فیبر و 213 درصد از مقدار روزانه مورد نیاز ویتامین و 15 درصد از از مقدار روزانه مورد نیاز آهن می باشد.
خواص درمانی زرشک:
زرشک به عنوان یک گیاه دارویی در طب سنتی از خواص درمانی متعددی برخوردار است. برخی از خواص درمانی زرشک عبارتند از:
۱- خواص ضد التهابی:
ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در زرشک می توانند عملکرد ضد التهابی قوی داشته باشند و در بهبود و کاهش التهاب‌های مختلف بدن مؤثر باشد. این خاصیت ضد التهابی زرشک به وجود ترکیبات فیتوشیمیایی موجود در آن برمی‌گردد.
آنتوسیانین‌ها، فلاوونوئیدها و تانن‌های موجود در زرشک از جمله ترکیباتی هستند که خواص ضد التهابی آن را تقویت می‌کنند. این ترکیبات قادر به کاهش فعالیت آنزیم‌های التهابی و عوامل پروتئینی مرتبط با التهاب در بدن هستند.
علاوه بر این، زرشک دارای ترکیبات ضد اکسیدانی قوی است که می‌توانند در کاهش تولید رادیکال‌های آزاد و آسیب‌های اکسیداتیو که ممکن است به التهاب‌ها منجر شوند، موثر باشند. از این رو زرشک به علت داشتن خواص ضد التهابی، می‌تواند در کاهش التهابات مرتبط با بیماری‌های مختلف مانند التهاب‌های مفصلی، التهاب روده و... کمک کنند.
۲- کمک به سلامت قلب و عروق | استفاده از زرشک برای کاهش فشار خون:
مصرف زرشک می تواند به کاهش فشار خون، کنترل چربی های خون و بهبود عملکرد قلب کمک کند، که این موارد می توانند عوامل مهمی در پیشگیری از بیماری های قلبی باشند. این گیاه حاوی مقادیر قابل توجهی آنتی‌اکسیدان‌ها است که می‌توانند در کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی عروقی مؤثر باشند. آنتی‌اکسیدان‌ها به عنوان مواد محافظ در برابر آسیب‌های اکسیداتیو و التهاب‌ها در دیواره‌های عروقی عمل می‌کنند.
آنتوسیانین‌های موجود در زرشک به خصوص می‌توانند در کاهش التهاب و بهبود عملکرد عروق کمک کنند. این ترکیبات می‌توانند به تقویت عملکرد سیستم قلبی-عروقی و کاهش فشار خون کمک کنند. علاوه بر این، زرشک دارای خواص ضد چربی خون است و می‌تواند در کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و اکسیداسیون آن در عروق کمک کند.
۳- بهبود سلامت چشم:
این گیاه حاوی مقادیر زیادی ویتامین C است که یک آنتی‌اکسیدان قوی می باشد. ویتامین C می‌تواند در مقابله با آسیب‌های اکسیداتیو و پیری زودرس چشم مؤثر باشد. علاوه بر این، زرشک دارای ترکیباتی مانند آنتوسیانین‌ها است که این ترکیبات آنتی‌اکسیدانی قوی، می‌توانند در کاهش خطر بروز بیماری‌های چشمی موثر باشند.
خاصیت ضد التهابی زرشک همچنین می‌تواند در کاهش التهابات مرتبط با بیماری‌های چشمی مانند التهاب قرنیه و التهاب اپتیک کمک کند. از این رو مصرف منظم زرشک و استفاده از آن به عنوان یک بخش از رژیم غذایی سالم می‌تواند به حفظ سلامت چشم‌ها و پیشگیری از بعضی از مشکلات چشمی کمک کند.
۴- کاهش التهابات معده و مفید برای بهبود گوارش :
مصرف زرشک می تواند به بهبود علائم التهابات معده مانند سوء هاضمه و گرفتگی معده کمک کند. زرشک می‌تواند بهبود سوء هاضمه را تسهیل کند. خواص زرشک از جمله تأثیر آنتی‌اکسیدانی، ضد التهابی و ضد عفونی کننده‌اش می‌تواند در کاهش التهاب و التهابات مربوط به دستگاه گوارش موثر باشد.
همچنین، ترکیبات موجود در زرشک می‌توانند به تنظیم فعالیت معده و روده‌ها کمک کنند. مصرف زرشک ممکن است به کاهش علائم سوء هاضمه مانند درد شکم، سوزش معده، ترشح زیاد معده و تجمع گازها کمک کرده و عملکرد سیستم گوارش را بهبود بخشد.
۵- کمک به کنترل دیابت :
برخی مطالعات نشان داده‌اند که غلظت بالای بربرین در زرشک ممکن است در کنترل سطح قند خون موثر باشد. این گیاه می‌تواند به کاهش مقدار قند خون کمک کرده و در مدیریت بیماری دیابت مفید باشد.
یکی از خواص زرشک این است که دارای فیبر قابل توجهی است. فیبر موجود در زرشک می‌تواند در کنترل سطح قند خون مؤثر باشد، زیرا باعث کاهش سرعت جذب قندها در دستگاه گوارش می‌شود و تاثیر متعادلی بر روی سطح قند خون دارد. این امر می‌تواند به کنترل سطح قند خون کمک کند و در مدیریت دیابت موثر باشد.
همچنین، زرشک دارای خواص ضد التهابی است که می‌تواند به کاهش التهابات مرتبط با دیابت کمک کند. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در زرشک نیز می‌توانند به محافظت از بافت‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک کرده و عوارض دیابت را کاهش دهند. با این حال، مصرف زرشک در موارد دیابت باید با مشاوره پزشک و توجه به سایر عوامل مرتبط با رژیم غذایی و داروهای مصرفی انجام شود.
۶- درمان اسهال :
برخی مشکلات گوارشی مانند یبوست و اسهال می‌توانند علائمی مربوط به ناهنجاری در عملکرد روده‌ها باشند. بربرین می‌تواند به تنظیم فعالیت روده‌ها و تسهیل در عبور موثر غذا و مواد غذایی از دستگاه گوارش کمک کند.
خوردن زرشک غنی از بربرین با مهار گیرنده های خاص باعث کند کردن انتقال مدفوع از طریق روده می شود. به همین دلیل، مصرف زرشک می‌تواند در درمان اسهال و کاهش علائم مربوط به آن، مانند تورم شکم و تخلیه زیاد، موثر باشد. با این حال، مطالعات بیشتری در این مورد، نیاز است.
۷- محافظت در برابر سندرم متابولیک :
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زرشک می‌تواند در کاهش خطر بروز سندرم متابولیک مؤثر باشد. سندرم متابولیک یک شرایط پیچیده است که شامل عواملی مانند چاقی، دیابت نوع 2، فشار خون بالا و سطح بالای چربی خون می‌شود.
زرشک دارای ترکیباتی است که می‌توانند در کاهش عوامل خطر مرتبط با سندرم متابولیک مؤثر باشند. به عنوان مثال، فیبر موجود در زرشک می‌تواند در کنترل سطح چربی خون و کاهش چاقی مفید باشد. علاوه بر این، زرشک دارای خواص ضد اکسیدانی است که می‌تواند در کاهش التهابات مرتبط با سندرم متابولیک موثر باشد. ترکیبات فیتوشیمیایی موجود در زرشک می‌توانند به تنظیم سطح قند خون، کاهش فشار خون و بهبود عملکرد سیستم قلبی-عروقی کمک کنند.
۸- سلامت دندان‌ها :
با توجه به اینکه بربرین یک عامل ضد التهابی قوی است، ژل های دندانی حاوی زرشک می‌تواند در درمان بیماری های التهابی دندان مانند التهاب لثه و بهبود سلامت دهان و دندان‌ها کمک کند. این گیاه ممکن است در پیشگیری از بعضی بیماری‌های دهانی و عفونت‌های لثه مفید باشد.
۹- اثرات احتمالاً ضد سرطانی زرشک :
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که زرشک می‌تواند خواص ضد سرطانی داشته باشد. بربرین موجود در زرشک ممکن است در مرگ سلول های سرطانی، جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی، مهار آنزیم های دخیل در ایجاد سرطان و کاهش خطر بروز بعضی از انواع سرطان‌ها موثر باشند.
۱۰- مفید برای پوست | زرشک و تأثیر آن در کمک به مبارزه با آکنه :
بربرین و سایر ترکیبات موجود در زرشک خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی دارد که می‌تواند در کاهش التهاب‌ها و عفونت‌های پوستی مانند آکنه و کاهش جوش موثر باشد. مصرف زرشک ممکن است به بهبود و آرامش پوست کمک کرده و در مبارزه با آکنه مفید باشد.
۱۱- تعادل هورمونی و تنظیم قاعدگی :
زرشک می‌تواند در مدیریت سلامت قاعدگی به زنان کمک کند. یکی از خواص زرشک مرتبط با قاعدگی، قابلیت تنظیم سیستم هورمونی است. زرشک می‌تواند در تعادل هورمون‌ها در دوره قاعدگی کمک کند و عوارض ناشی از عدم تعادل هورمونی مانند درد شدید، تنش و تغییرات مزاج را کاهش دهد.
همچنین، زرشک دارای خواص ضد التهابی است که می‌تواند به کاهش التهابات و درد‌های مرتبط با قاعدگی کمک کند. ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در زرشک همچنین می‌تواند در محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو که ممکن است در دوره قاعدگی بیشتر شوند، موثر باشد.
۱۲- پاک سازی کبد و کیسه صفرا| خواص زرشک قرمز برای کبد :
زرشک می‌تواند به پاکسازی کبد و کیسه صفرا کمک کند. این گیاه دارای ترکیبات فیتوشیمیایی مانند آلکالوئیدها و فنل‌ها است که می‌توانند فعالیت آنتی‌اکسیدانی داشته باشند و در تمیز کردن و بهبود عملکرد کبد و کیسه صفرا مؤثر باشند.
زرشک ممکن است به تحریک گرسنگی کبد کمک کند و عملکرد صحیح آن را تقویت کند. همچنین، خواص ضد التهابی زرشک می‌تواند در کاهش التهاب‌ها و التهابات مرتبط با کبد و کیسه صفرا مفید باشد. ضمناً، زرشک دارای خواص مسهل است که می‌تواند در تسهیل عملکرد کیسه صفرا و تخلیه صفرا کمک کند.
مضرات زرشک:
مصرف معتدل زرشک در شرایط عادی معمولاً مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی کند. با این حال، در برخی موارد و برخی افراد ممکن است در صورت مصرف زرشک بیش از حد، مشکلات معده‌ای مانند نفخ شکم و احساس تورم در شکم شود. همچنین مضرات آب زرشک برای کبد در صورت مصرف مداوم و نا متعادل در برخی موارد دیده شده است.
مصرف بیش از حد زرشک در دوران بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند رحم را تحریک کرده و به سقط جنین منجر شود. همچنین مصرف طولانی مدت و بسیار زیاد زرشک ممکن است منجر به مشکلات معده و روده و باعث کاهش جذب ویتامین B در بدن شود.
استفاده بیش از حد و بدون محدودیت از عصاره برگ‌ها و پوست زرشک می‌تواند مسمومیت را ایجاد کند. استفاده زیاد از زرشک ممکن است باعث بروز عوارض جانبی مانند شوک، تهوع، استفراغ، کاهش فشار خون، کاهش ضربان قلب، خونریزی مغزی و آسیب به کلیه شود.
استفاده از عصاره گیاهی زرشک بدون نظارت پزشک برای کودکان توصیه نمی‌شود. بهتر است در دوران بارداری و شیردهی از مصرف عصاره گیاهی زرشک خودداری کنید.
همچنین، زرشک ممکن است با ترکیبات دارویی خاصی تداخل داشته باشد. در صورت استفاده همزمان از داروهای خاص، بهتر است با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا مطمئن شوید که مصرف زرشک برای شما ایمن است در نهایت، برای افرادی که دارای شرایط مختلف سلامتی مانند بیماری کلیوی، مشکلات گوارشی شدید یا حالت بارداری هستند، قبل از مصرف زرشک بهتر است با پزشک خود مشورت کنند.
- تداخل با داروهای دیابت
- تشدید یرقان و زردی در نوزاد
- خطر سقط جنین در زمان بارداری
- احتمال بروز مشکلات گوارشی
- تشدید سرفه (درصورت مصرف زیاد)
- کاهش فشار خون
خرید زرشک اعلاء:
شما عزیزان میتوانید برای خرید زرشک پفکی اعلاء به صورت عمده اینجا کلیک کنید و با ما در ارتباط باشید.
دیدگاه خود را بنویسید