گزانگبین چیست؛ گزانگبین همان ماده خوش عطر و طعمی است. که باعث می شود خوردن گز در آن لحظه، به دهان شما مزه دیگری بدهد. از گزانگبین در کتاب ها و منابع مختلف، با نام های متفاوتی یاد شده است. انگبین گون، گزگزو، طرفا، گز مازج، خشک انگبین، گز علفی، گز خوانسار و غیره شناخته می شود. به زبان ساده گزانگبین همان شیره گیاه گون است که با فعالیت حشره بر روی گیاه گون شکرک میزند ، و در فصول خاصی از سال قابل برداشت است .
از ویژگی های ظاهری این گیاه می توان به موارد پایین اشاره نمود:
- گل هایی با رنگ های سفید و پروانه آسا
- داشتن چوبی سخت و تیغ دار
- داشتن برگ های کوچک و صاف
- داشتن انشعاب های زیاد، شاخ و برگ متراکم
این گیاه با شکل بوته (درختچه) هست و در مناطقی مانند کوهستان های خوانسار، فریدن و شیراز یافت می شود. ویژگی بارز و جالب توجه گزانگبین، خودرو بودن آن است. ارتفاع این بوته رقمی بین ۶ تا ۱۰ سانتی متر و قطر آن تا ۳۰ سانتی متر هم می رسد.
شما عزیزان میتوانید برای تهیه گیاه دارویی گزانگبین به صورت عمده اینجا کلیک کنید و با ما در ارتباط باشید.
گزانگبین:
بنازیم خلقت پرودگار متعال را! می پرسید چرا؟ چون که ماده به این ارزشمندی را توسط یک حشره کوچک به نام پسیل گز کاملا حاضر و آماده در اختیار ما می گذارد. هر ساله با آغاز فصل تابستان، میلیون ها حشره پسیل گز در کوه های خوانسار، اطراف گیاهان گون جمع می شوند و با مکیدن شیره درون آن، گزانگبین را تولید می کنند.
اگر بخواهیم دقیق تر از ساز و کار این حشرات برای شما صحبت کنیم، باید بگوییم که:« انگبین شهدی است که داخل گیاه گون وجود دارد. گزانگبین از خانواده (مان) ها می باشد. مان به موادی گفته می شود که طعم شیرینی دارند و بر اثر گزش حشرات و یا ایجاد شکاف هایی در تنه درختان یا سایر گیاهان، ترشح شده و بر روی پوست تنه درخت یا گیاه خشک می شوند. برخی به اشتباه مان را با صمغ اشتباه می گیرند؛ اما این چنین نیست و مان ها با صمغ ها تفاوت بسیاری دارند.
قصه از جایی شروع می شود که از بین این همه گیاهان با مان های مختلف، حشرات پسیل گز عاشق مان درخت گون هستند که به نام انگبین لقب گرفته است. این حشرات با مکیدن شیره پرورده گیاه گون، آن را به کیسه مخصوصی که در بدن خود دارند منتقل کنند و در آن جاست که این شیره به شربتی شیرین تبدیل می شود. حالا شیره ای که به شکل شربت درآمده از بدن حشره خارج شده و بر روی ساقه گیاه منعقد می شود و حالت سفت و سختی به خود می گیرد.
بنابراین این پشه ها (که از خانواده پسیلا هستند)، با لانه گزینی در میان درختچه های گون و گزش شاخه و ساقه های جوان این گیاه، ماده ای محبوب را برای ساخت گز خوش طعم شاهکار آماده می کنند و اینجاست که لحظه شکار برای اشرف مخلوقات فرا می رسد و با جداسازی این شهد خشک شده، اولین گام برای تولید گز های خوش عطر و طعم برداشته می شود.
برداشت شهد انگبین:
برای برداشت این شهد معمولا به وسایل خاصی نیاز ندارد و به آسانی انجام می شود. تنها کاری که شخص برداشت کننده انجام می دهد، جداسازی این شهد خشک شده به وسیله ابزار هایی مانند دوال یا سیله است. دوال یا سیله یک ابزار دست ساز است که بیشتر عشایر و روستا نشینان به ساخت آن می پردازند. این ابزار از یک چوب دایره ای شکل درست شده که مساحت این دایره را پوست دباغی شده حیوانی مانند گوسفند یا بز می پوشاند. نمی توان برای تکاندن شهد های خشک شده انگبین از پارچه استفاده کرد.
چرا که به دلیل داشتن چسبندگی، به پارچه می چسبند و جداسازی آن ها سخت است. بنابراین باید چیزی باشد که انگبین به آن چسبد و چه چیزی بهتر از پوست دباغی شده گوسفند یا بز. حالا این دوال یا سیله را در زیر شاخه های بوته گون نگه می دارند و با چوب دستی (به این چوب دستی در زبان محلی (اربه کودی) یا (کوبه) نیز می‌گویند. سر آن به شکل دایره ای یا بیضی شکل مثل راکت تنیس است) روی شاخه ها به آرامی ضربه می زنند. پس از جداسازی این شهد های خشک شده، حالا نوبت به الک کردن آن ها می رسد تا مواد اضافی و که به آن ها چسبیده است، جدا گردد و انگبین خالص درون ظرف جمع بشود.
خواص گزانگبین:
گزانگبین علاوه بر اینکه یک ماده خوراکی خوش طعم است، خواص دارویی بسیاری نیز دارد. فعالیت های آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی از مهم ترین ویژگی های گیاه گزانگبین است. از گزانگبین به طور سنتی (به خصوص در زمان گذشته) در درمان اختلالات مختلف کبدی استفاده شده است. طبع برگ، ریشه و پوست این گیاه سرد و خشک می باشد اما شهد آن طبع گرم و خشک دارد. دم کرده برگ و گل گیاه گزانگبین دارای خواص ضد التهابی و ضد اسهال است. علاوه بر این، عصاره گزانگبین خواص ضد باکتریایی قابل توجهی در برابر سویه های پاتوژن انسانی از خود نشان داده است.
یکی از اولین کاربرد های گیاه گزانگبین در علم پزشکی، درمان مشکلات گوارشی است مانند رفلاکس معده، متوقف کردن اسهال خونی و جلوگیری از ابتلا به یبوست و هموروئید است. در ادامه این بخش، راجع به هریک از خواص این گیاه معجزه آسا، بیشتر صحبت خواهیم کرد. پس در ادامه این مطلب همراه ما باشید.
درمان ناباروری:
فروکتوز ماده ای موثر در کمک به ساخت اسپرم سازی در مردان و مشکلات ناباروری زوجین است. از سوی دیگر، گزانگبین سرشار از فروکتوز بوده و همین موضوع باعث شده تا مصرف این ماده اثربخش، امیدی برای زوجین نابارور باشد.
جلوگیری از ابتلا به یبوست و بواسیر:
همانطور که می دانید، یبوست و عدم دفع غذا، یکی از مشکلاتی است که تقریبا همه ما تجربه آن را حتی به صورت موردی داشته ایم. همچنین می دانیم که در طب سنتی، یبوست را ام الامراض می نامند و اگر درمان نشود، به زودی هموروئید (یا همان بواسیر) به سراغ مان می آید. خوشبختانه باید بگوییم که یکی از هزاران خواص گزانگبین، درمان یبوست و جلوگیری از ابتلا به بواسیر است. بنابراین اگر مشکلی در دفع دارید، می توانید تکه های گزانگبین که در عطاری ها به فروش می رسد، را خریده و سپس میل کنید.
دارای خاصیت ملین و روان کنندگی:
گزانگبین جزو خوراکی های ملین است و دقیقا به همین شیوه است که یبوست ما را برطرف می کند. این خوراکی برای افرادی که یبوست دارند (به ویژه افراد خردسال یا سالمند) بهترین ملین و روان کننده است و مصرف آن به شدت توصیه می شود.
تقویت قوای جسمانی:
در موارد قبلی نیز به این مورد اشاره کردیم که گزانگبین سرشار از فروکتوز است و باعث تقویت قوای جنسی و درمان ناباروری می شود. همانطور که می دانید فروکتوز از خانواده قند هاست و تامین انرژی مورد نیاز بدن ما نیز از مصرف قند ها و چربی ها انجام می شود. بنابراین به همین علت است که مصرف گزانگبین باعث تقویت قوای جسمانی می شود.
تقویت اعصاب:
این گیاه خواص شادی آور دارد و ترکیبات موجود در آن، باعث افزایش سطح ترشح گلوتامات و دوپامین در مغز به صورت خودکار می شود. بنابراین مصرف روزانه آن با توصیه و مشورت با پزشک، بلامانع است و تاثیرات مثبت آن را پس از مدتی بر روی آرامش اعصاب خود ملاحظه خواهید کرد.
دارای خواص ضد اسهال:
خاصیت ضد اسهال بودن این گیاه، مربوط به پوسته گیاه گزانگبین است که جوشانده آن برای درمان اسهال و اسهال خونی مفید است.
منعقد کننده خون:
این گیاه هم قابض و هم ضد میکروب است، بنابراین به جلوگیری از خونریزی زخم ها و منعقد کردن خون کمک می کند. همچنین در کمک به تسریع بهبود زخم ها موثر واقع شده و شما می توانید از آن به صورت موضعی نیز استفاده کنید.
شما عزیزان میتوانید برای تهیه گیاه دارویی گزانگبین به صورت عمده اینجا کلیک کنید و با ما در ارتباط باشید.
دارای اثرات مثبت و محرک بر روی سلامت کبد:
مطالعات نشان داده است که گیاه گزانگبین، اثرات مثبت و محرکی بر روی سلامت و عملکرد کبد دارد و می تواند برای درمان اختلالات کبدی نیز از آن استفاده شود. بیماری هایی که کبد را تحت تاثیر قرار می دهند، مانند هپاتیت یا سیروز، نیز به طور سنتی با عصاره های این گیاه درمان می شوند.
دارای خواص ضد التهاب:
خاصیت ضدالتهابی گیاه گز آن را برای تسکین دردهای روماتیسمی و درمان التهاب لثه مفید و موثر واقع کرده است.
درمان انگل روده:
گزانگبین ضد میکروب بوده و همیشه از آن، به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی یاد می کنند. این گیاه در درمان انگل روده نیز موفق عمل کرده است.
ضد میکروب:
همانطور که پیش از آن اشاره کردیم، عصاره های گرفته شده از برگ ها و گل های گزانگبین می تواند به درمان بریدگی های باز و سایر زخم های روی پوست کمک کند. خواص قابض این گیاه آن را برای کمپرس ایده آل و کمک به توقف خونریزی می کند. خواص ضد میکروبی آن می تواند به جلوگیری از ایجاد عفونت و سرعت بخشیدن به بهبود کمک کند.
کمک به عملکرد صحیح دستگاه تنفسی:
توانایی گزانگبین برای مبارزه با باکتری ها و ویروس ها باعث می شود که در صورت مصرف به صورت دمنوش و جوشانده، برای مبارزه با سرماخوردگی و سایر عفونت های سینه نیز مفید باشد. همچنان که می بینیم مردم بومی خوانسار، از جوشانده این گیاه برای بخور در هنگام سرماخوردگی استفاده می کنند. درمان تنگی نفس و برطرف نمودن خس خس سینه، از دیگر ویژگی های قابل توجه گیاه گزانگبین است.
دارای ویتامین دی و کلسیم:
شهد انگبین، منبع ویتامین دی و کلسیم است. از آنجایی که مصرف ویتامین دی برای کمک به سلامت استخوان ها و جلوگیری از پوکی و نرمی استخوان بسیار توصیه می شود، به همین دلیل مصرف انگبین در جلوگیری از ابتلا به عارضه های ذکر شده، تاثیر بسزایی دارد. شهد انگبین جایگزین مناسبی برای شکر و قند های مصنوعی است که برای افراد مبتلا به دیابت ضرر دارد. اگر از سنین کم، کودک خود را به نوشیدن شربت انگبین عادت بدهید، به محکم شدن استخان بندی او کمک زیادی کرده اید.
بهبود سوختگی:
خاکستر این گیاه در طب سنتی، برای درمان و بهبود سوختگی ها استفاده فراوان داشته است.
درمان یرقان:
مصرف گز انگبین، برای درمان یرقانی كه از ضعف كیسه صفرا سر چشمه بگیرد، مفید می باشد.
درمان ورم، گرفتگی و انسداد اعضای داخلی:
مصرف شهد گز انگبین برای درمان ورم، گرفتگی و انسداد مجرا های مرتبط با طحال موثر است. همچنین شهد گز انگبین برای درمان زخم روده و زخم اثنی عشر (یا همان دوازده که بالای معده قرار دارد)، نیز تجویز می شود.
استفاده از گزانگبین در تولید گز:
با توجه به خواص بسیاری که برای گیاه گزانگبین بر شمردیم، استفاده از این شهد شیرین در تولید گز اصفهان و با عسل گون، بهترین راهکار برای گز های رژیمی و گز های بدون شکر می باشد که به خودی خود توجیه می شود. اما این تمام ماجرا نیست. قاعدتا گزانگبین از ویژگی های دیگری نیز برخوردار بوده است که برای درست کردن گز، از آن استفاده نموده اند؛ وگرنه چه بسا گیاهان دیگری که خواص بیشتری هم از گزانگبین داشته اند، اما برای تولید گز استفاده نشده اند و اصلا طعم و مزه آن ها با این ساختار هماهنگی و همخوانی نداشته است.
راز وجود گزانگبین در گز:
واقعیت این است که شهد انگبین دو خاصیت عجیب و جالب توجه دارد. اولی چسبندگی و دومی شکنندگی. این دو ویژگی بارز اگرچه متضادند اما می بینید که به صورت توامان در این شهد وجود دارند. بیایید کمی تمرکز کنیم و به ساختار گز فکر کنیم. زمانی که خشک است به راحتی و با ضربه می شکند و زمانی که نرم است، کش می آید و حالتی چسبنده دارد. حالا متوجه یک راز بزرگ در استفاده از گزانگبین در تولید گز با کیفیت شدید.
شهد انگبین، ماده ای خوشبو و خوش عطر:
از دیگر دلایلی که از گزانگبین در تولید گز استفاده می کنند، بوی خوش و طعم معرکه آن است. از شهد انگبین در طعم دادن به عسل های طبیعی و شربت ها سنتی جذاب نیر استفاده می شود. شربت گزانگبین بسیار خوش طعم است و طعم خنکی بی نظیری را در یک ظهر گرم و تابستانی، مهمان کام شما می کند.
در پایان:
گزانگبین بدون تعارف معجزه خاموش است، این شهد و ماده پرخاصیت جایگاه بسیار بالای در طب سنتی و همچنین تولید فراوردهای اصیل ایرانی است. در این مقاله سعی کردیم به بیان خواص گزانگبین اشاره کنیم. امیدواریم این محصول ارزشمند “گزانگبین” بتواند جایگاه مطلوب خود را در تولید انواع گز در میان تولیدکنندگان پیدا کند و یک محصول لذیذ با تجربه ای خوردن لذت بخش برای شما خلق نماید.
سوالات متداول :
گزانگبین چیست؟
گزانگبین شیره نوعی گیاه گون است که در منطاق مرکزی ایران رشد میکند.
گزانگبین چه طعمی دارد؟
شیرینی دلچسبی دارد و گلو را نمیزند.شیرینی آن از شکر و عسل بهتر است.
خرید گزانگبین :
شما عزیزان میتوانید برای تهیه گیاه دارویی گزانگبین به صورت عمده اینجا کلیک کنید و با ما در ارتباط باشید.
دیدگاه خود را بنویسید